«Έ
τσι παρουσιάζει το Καρπενήσι ο Τούρκος περιηγητής Evliya Celebi, κατά την επίσκεψή του στα 1668. Η αναφορά του εμπεριέχει πολύτιμες πληροφορίες για την διοικητική οργάνωση του Καρπενησίου κατά την περίοδο εκείνη.

Διοικούνταν από κετχουδά ή κεχαγιά, ο οποίος διαχειρίζονταν τα οικονομικά, ήταν επιστάτης και προϊστάμενος της διοίκησης. Είχε έδρα σερδάρη, δηλαδή αρχηγού γενιτσάρικου σώματος, Μουχτασίπ αγασί, τουτέστιν αγορανόμου και επόπτη οικονομικών συναλλαγών, Χακίμη, ήτοι ανώτερο δικαστικό και φυσικά χαράτς αγασί, φοροεισπράκτορα.
Υπεύθυνος για τη δημόσια τάξη και ασφάλεια, ήταν ο βοεβόδας. Ήταν ο στρατιωτικός και πολιτικός διοικητής του καζά και των σπαχίδων. Εκπροσώπους του στα χωριά, είχε από έναν τσερίμπαση (αξιωματικό). Ο Καδής, ήταν ο δικαστής και ο επόπτης των οικονομικών υπηρεσιών και των διοικητικών υπαλλήλων. Αλληλογραφούσε με την Πύλη για οποιοδήποτε θέμα της διοίκησης. Από εδώ βγαίνει και η παροιμία: "Ο Καδής γαμεί τη μάνα σου, που θα πάγεις να κριθείς", γιατί ο φτωχός ραγιάς, δεν είχε την δυνατότητα να ικανοποιήσει τη χρηματική απληστία του Καδή.
Οι Τούρκοι, πρωτοεμφανίζονται στο Καρπενήσι το 1393. Επιβάλουν, κατά το οθωμανικό διοικητικό σύστημα, έναν στρατοκρατικό μηχανισμό, για τον έλεγχο της κοινωνίας και την είσπραξη φόρων από τους υπηκόους του Σουλτάνου, αντί του αστυνομοκρατικού μηχανισμού των ημερών μας. Πρώτη αναφορά για καζά Καρπενησίου, συναντάμε σε οθωμανικό κατάστιχο του 1488 - 1489 και αναφέρεται ως κωμόπολη (qasaba) με τέσσερις ναχαχιέδες. Αρχικά, ο καζάς Καρπενησίου, με αυτόν των Αγράφων, υπάγονταν στο σαντζάκι των Τρικάλων.

Το 1499, με την ίδρυση του σαντζακιού της Ναυπάκτου, ο καζάς Καρπενησίου προσαρτάται σε αυτόν. Από τα τέλη του 18ου αιώνα, αν και τυπικά ανήκει στο σαντζάκι της Ναυπάκτου, ουσιαστικά - οικονομικά και διοικητικά - ελέγχεται από τον Αλή Πασά των Ιωαννίνων.
Τα όρια του καζά του Καρπενησίου βρίσκονταν βόρεια στο Βελούχι, ανατολικά από τις ράχες του Τυμφρηστού μέχρι και την Άμπλιανη,νότια ως το Παναιτωλικό όρος και δυτικά μέχρι τον Μέγδοβα ποταμό. Προεπαναστατικά, ο καζάς του Καρπενησιού, επεκτάθηκε προς νότο, προσαρτώντας και την περιοχή του Απόκουρου. Ουσιαστικά, τα όριά του, έφτασαν μέχρι τη λίμνη της Τριχωνίδας και, βάση γεωφυσικών και οικονομικών δεδομένων, αποτελούνταν από τέσσερις ναχαγιέδες: Ανατολικά του Καρπενησιώτη ποταμού ήταν τα 26 Βλαχοχώρια και δυτικά του βρίσκονταν τα 16 Πολιτοχώρια. Σ' αυτόν ανήκαν ακόμα τα 16 χωριά του Σοβολάκου που απλώνονταν από τα "Διπόταμα" ως το Παναιτωλικό όρος, καθώς και η περιοχή του Απόκουρου, νότια του Παναιτωλικού όρους, με τα 23 χωριά της.

Σε όλη την πορεία της οθωμανικής κυριαρχίας, στο Καρπενήσι δεν έλειπαν οι εντάσεις και οι αψιμαχίες. Το Καρπενήσι, εκείνη την εποχή, ήταν μια μικρή ορεινή πόλη, με δύσβατα και απόκρημνα μέρη, που μέσα τους αναπτύχθηκε και ζούσε μια "παρακοινωνία". Ήταν οι ανυπότακτοι, οι ανένταχτοι του συστήματος, που δεν δέχονταν εντολές, διαταγές και εξευτελισμούς. Που ήθελαν να ζούνε ελεύθεροι, έστω και σαν αγρίμια, αρπάζοντας και αποκομίζοντας για τη συντήρησή τους οφέλη από το ίδιο το σύστημα, αλλά και για να καζαντίσουν. Ήταν οι ληστές, οι κατοπινοί κλέφτες, που μετέπειτα θα πρωταγωνιστήσουν στον αγώνα για την απελευθέρωση της Ελλάδας.

Η οπλοφορία στην Ευρυτανία, έχει τις ρίζες στις στα βάθη των αιώνων, ενώ η ληστεία έχει βίο παράλληλο με τα ισχυρά τσελιγκάτα των βουνών. Οι ληστές ήταν οργανωμένοι σε "συμμορίες", σε συντροφιές. Μαζί τους είχαν τους βοηθούς τους (ψυχοπαίδια), τις γυναίκες τους, διαχειριστές, μαγείρους, τα κοπάδια τους κ. ά.. Διέπονταν από σκληρούς, άγραφους νόμους, ενώ στην ομάδα, κατά κανόνα, εντάσσονταν και στρατολογούνταν ρωμαλέοι νέοι.
Στην αντίληψή τους η ληστεία ήταν "ηθικά" δικαιωμένη πράξη, άξια επαίνου, δόξας, ανδρείας και παλικαριάς. Ληστεύουν ευκατάστατους γαιοκτήμονες, εφοδιοπομπές, εμπόρους κ.λ.π. Το Καρπενήσι, στα μέσα του 18ου αιώνα, λεηλατείται τρεις φορές από ομάδες ληστών.
Η ομάδα υπό τους Γιολδάση και Τουρκέτο, που το Μάιο του 1764 εισβάλει σ' αυτό πόλη, αποτελείται από 300 ληστές. Στην πλειονότητά τους προστάτευαν τα καταπιεσμένα λαϊκά στρώματα, τιμωρώντας τους ισχυρούς του συστήματος και τους βασανιστές, πράγμα που τους έκανε ιδιαίτερα συμπαθείς.

Τέτοιες ομάδες ήταν οι Κατασαντωναίοι, οι Μπουκουβαλαίοι, οι Γιολδασαίοι κ.ά.



[Πηγή Admin ]