Η Φουρνά υπήρξε και συνεχίζει και σήμερα να είναι ένα χωριό υψηλού πνευματικού επιπέδου, με σπουδαία και σημαντική πολιτιστική και θρησκευτική κληρονομιά. Στα 1734 όπως προαναφέραμε ιδρύθηκε στη Φουρνά από τον Φουρνιώτη Ιερομόναχο και αγιογράφο Διονύσιο, η ιερά Μονή της Ζωοδόχου Πηγής. Στο μοναστήρι αυτό λειτούργησε μια από τις μεγαλύτερες Σχολές των Αγράφων, η Σχολή Γραμμάτων και Ζωγραφικής, στην οποία δίδαξαν τόσο ο


ίδιος ο Ιερομόναχος Διονύσιος, όσο και άλλοι φωτισμένοι διδάσκαλοι του γένους όπως ο μαθητής του Γορδίου Ιερομόναχος Θεοφάνης, ο Σέργιος Μακραίος κ.α.

Για τον τελευταίο υπάρχουν σοβαρές αμφιβολίες για την παρουσία του στην << Σχολή Γραμμάτων και Ζωγραφικής >> της Ζωοδόχου Πηγής. Παραθέτουμε σχετικό κείμενο του κ. Ν. Σάθα ο οποίος γράφει ότι: << Της περί τας αρχάς της ΙΖ’ εκατονταετηρίδας αρξαμένης ταύτης αναγεννήσεως του τουρκοκρατουμένου γένους δεν πρέπει να θεωρηθή ως μόνη εστία η εν Κωνσταντινουπόλει Πατριαρχική Σχολή σύγχρονοι τουλάχιστον αν μη προτερόχρονοι ταύτης, πρέπει να θεωρηθώσι και αι εν Αθήναις, Χίω, Ιωαννίνοις και Αγράφοις σχολαί, αλλ΄αι μεν πρώται τέσσαρες πολλάς κατά καιρούς υποστάσαι τας περιπετείας, δεν παριστώσαι την σπουδαιότητα της κατ’ Άγραφα Σχολής, ήτις επί εκατόν πεντήκοντα έτη αδιαλείπτως εξέπεμπε τας ζωογόνους αυτής, ακτίνας ουχί μόνον επί τας πέριξ αλλά και τας απωτέρω κειμένας χώρας, ήθελε δε εύρει αυτήν ανθούσαν και η Ελληνική Επανάστασις εάν μη κατέστρεφε το έργο του Ευγενίου Αιτωλού, η γλισχρότης του Μακραίου, προτιμήσαντος αντί των ηλιοκαών ορέων των Αγράφων τας τερηνάς του βοσπόρου ακτάς >>.

Κ.Ν ΣΑΘΑ: Μεσαιωνική βιβλιοθήκη τόμος Γ’ Εν Βενετία τύποις του Χρόνου 1872. Φωτοτυπική ανατύπωση 1972. Εκδόσεις Β. Ν. Γρηγοριάδης, οδός Φειδίου 2 Αθήνα σελ. 71.

Στις 20 Οκτωβρίου 1774 έγραφε ( ο Σέργιος Μακραίος ) προς τον Ιωάννην Σκλαβόπουλο, συγχωριανό του και συμμαθητή του στη Σχολή της Ζωοδόχου Πηγής και Διδάσκαλο στην << αυθεντική >> σχολή του Ιασίου της Μολδοβλαχίας: << ει μεν ουν τα της πατρίδος επί τα κρείττον διετεθή προς αυτήν αποβλέπω μετοικήσας είδη εις τι να οίκον εν Φαναρίω ει δε μη όπου ποτ’ αν η κέρδος τρέψομαι >>. Στο Θεοφάνη όμως αρνείται την προσφορά της θέσης του Διδασκάλου για άλλους λόγους. Γι αυτό ο κ. Ν. Σάθας του αποδίδει το χαρακτηρισμό της << γλισχρότητας >> δηλ. της τσιγγουνιάς. Άλλωστε είχε εξασφαλίσει τα αναγκαία του βίου εκ της θητείας του στην Πατριαρχική Σχολή της Πόλης και θα μπορούσε ερχόμενος στη Φουρνά να διανύσει την λαμπροτέρα περίοδο της καριέρας του, ως του διασημοτέρου διδασκάλου της Σχολής των Αγράφων.



               Ο Φουρνιώτης